لێم مەدە، کە بۆچی گۆرانی دەڵێم، من کوردم، باوانی من ئەویندارییان، دەردەکانیان، خەبات و بوونیان لە گۆرانی و سروودەکاندا بۆ من بە یادگار بەجێهێشتووە. دەزانم کە ئازارت دەدات، بەڵام من دەبێت بێژم و تۆ دەبێ ببیستی و گوێ لە گۆرانییەکەم بگری. من مەدە بەر لێدان و ئەشکەنجەم مەدە! لە بەر ئەوەی کە لەکاتی ڕێ ڕۆیشتندا دەنگی پێیەکانم دێت، ئاخر دایکم فێری کردووم بە هەنگاوەکانم لەتەك زەویدا قسە بکەم. لە نێوان من و خاک پێوەندیەک هەیە و پەیمانێك کە زەوی پڕ لە جوانی و پڕ لە خەندە بکەم. زۆرینەی هەرە زۆری ئەو کورتە فیلمانەی کە لە نەورۆزی ڕۆژهەڵات گیراون، من چەندین جار دوبارە و دوبارە لێمداوەتەوە و هەموو جارێک بە دیتنی ئەو فیلمانە کەوتومەتە یادی فەرزادی کەمانگەر و نامەکانی.
بە دڵنیایی دیتنی نەورۆزی ئەمساڵ لە ڕۆژهەڵات زۆرینەمانی پەلکێشی وڵاتی ئەوین و خۆر کردەوە و جارێکیتر پرسی خاک و نیشتمانی سەر لە نوێ کردەوە بە ڕۆژەڤ و ئەسپاردییە دەست نەسیمی دەم ئەتڵەسی دەمەوبەهاران تا ڕۆح بە بەر وشەکاندا بکات، تا بە زایەڵەی سەمفونیایەکی ئەرخەوانی بە باڵای چیاکانی ئەم دەڤەرەدا هەڵبگەڕێت و ماچ لە گۆنای ئەستیرە بدات بۆ دوبارە لە دایکبوون و نۆتەی هەرمان بۆ میللەتێک بچڕێتەوە کە قورسایی مێژوویەک خەبات لە پێناو مان و نەمانی لە پەراوێزی جیهاندا لە سەر شانە. بەرخۆدانێک کە گشت جارێک ڕێک لەو کاتانە کە هەمووان پێیانوایە ئیتر ئەمە کۆتاییە، دوبارە قەقنەس ئاسا سەرلەنوێ لە خۆڵەمێشی خۆێدا لە دایک دەبێت و سەرهەڵئەداتەوە.
بۆ دوبارە نووسینەوەی ڕۆژهەڵاتی کوردستان با سەرێک لە ڕووبەری پانتای بەرفراوانی نەوڕۆزێ ئەمساڵ بدەین، نەوڕۆزێک کە گەلێک جیاواترە. نەورۆزێک کە جوگرافیای ڕۆژهەڵاتی کوردستانی سەر لە نوێ داڕشتەوە و بە کولتووری سیاسی تایبەت بە خۆی خەریکە تا باکوور و ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا و باشووری ڕۆژهەڵاتی کوردستان پێکەوە ببەستێتەوە و هێور هێور خەریکە ناوچە دابڕێنراوەکان دەگەڕێنێتەوە تا قەڵەمڕەوی کوردستانی بەرفراوانتر بکات
دیمەنەکانی نەورۆزی ئەمساڵ و وانەکانی بە وێناگەلێکی جیاوازتر لە جاران بۆمان دێنە پەڤین و نیگاری تابلۆیەکی نوێی بێ وێنەمان بۆ دەنەخشێنن، سنووری مەڵبەندێکی تازەمان بۆ دیاری دەکات کە ئاووسی لە دایکبوونی مانیفستێکی نوێیە و وەڵامێکی نوێی بۆ ئاڵۆزیەکانی پرسی کوردستانی پێیە، دەڤەرێک کە بۆتە سەنتەر و بەرەو ئەوە دەچێ تا گۆڕانکاری لەو وێژمان و نۆرمی سیاسی/ کۆمەڵایەتی و نەتەوایەتیە دروست بکات کە تا ئێستا باو بووە و ماڵباتی کوردی ئەو سیاسەتەی بەڕێوە بردووە. پارادایمێکی تازە کە خەریکە دەخولقێت و دەچێت تا لە بنەڕەتەوە زۆر شت هەڵتەکێنێت! بۆ دوبارە نووسینەوەی ڕۆژهەڵاتی کوردستان با سەرێک لە ڕووبەری پانتای بەرفراوانی نەوڕۆزێ ئەمساڵ بدەین، نەوڕۆزێک کە گەلێک جیاواترە. نەورۆزێک کە جوگرافیای ڕۆژهەڵاتی کوردستانی سەر لە نوێ داڕشتەوە و بە کولتووری سیاسی تایبەت بە خۆی خەریکە تا باکوور و ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا و باشووری ڕۆژهەڵاتی کوردستان پێکەوە ببەستێتەوە و هێور هێور خەریکە ناوچە دابڕێنراوەکان دەگەڕێنێتەوە تا قەڵەمڕەوی کوردستانی بەرفراوانتر بکات. نەورۆزیک کە داوێنی زنجیرە چیاکانی زاگرۆسی پڕاوپڕ لە شەکانەوەی هەوری و گوڵوەنی و گوڵی سوور و جامانەی ئاڵا و واڵا کرد. نەورۆزی ئەمساڵ نەورۆزێکە لە جنسی داربەڕوەکانی نیشتمان کە ڕەگ و تان و پۆێی بە ناخی ئەو عەرزەدا چۆتە خوار و پڕ لە جوانی و لێوانڕێژە لە هێماکان و نمایشتی ڕەسەنایەتی دەکات!
نەورۆزی ئەمساڵی ڕۆژهەڵات نەورۆزێک بوو کە لە نەوعی خوێدا نەک لە وڵاتی ئێران بەڵکوو لە گشت ئەو ناوچەدا بێوێنە بوو . پاش ئەو قوربانی و سه‌ركوته به‌رده‌وامه‌ی کە ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە دوای شۆڕشی ژینا بە خۆیەوە بینی زۆربەمان پێمان وابوو کە لەوانەیە مەودایەک بخایەنێ تا ڕۆژهەڵات دوبارە هەڵبستێتەوە، بەڵام خەڵکی ڕۆژهەڵات لە مەودای ئەم دووساڵەدا واتە لە دەسپێکی شۆڕشی ژیناوە تا ئێستا بۆ کات و ساتێکش نەوەستاون و زیندووتر لە هەمیشە بە کەڵک وەرگرتن لە مۆدێڕنترین ئامرازەکانی دنیای سەردەم و بە دیموکراتترین شێوازکان پێشەنگایەتی خەباتێکی فرەڕەهەندی بەرفراوان دەکەن کە بۆتە پارادایمێک و بنەڕەتی و بەکاوەخۆ خەریکە تا گشت ڕووداو و بۆنەکان بکوردێنێت و خوێنێکی تازەی خستۆتە دەماری خەباتی نەتەوەیی میللەتی کورد و جار لە گەڵ جار بە ئاکتەکانیان ڕامان دەچڵەکێنن.
هەر لە شۆڕشی ژیناوە بیگرە تا ئەم نەورۆزە کە ژن تیایدا بۆتە ناوەند و بزوێنەری سەرەکی ئەو خەباتە و هەروەها پرسی ژن تیایدا بەتەوه‌ر کراوە. هەر خودی بە تەوه‌ربوونی پرسی ژن گۆڕانکاری بنەڕەتی دروست کردوە و بۆتە هەناوی وێژمانێکی نوێ کە تەنانەت ڕۆحی کردەوە بە بەر دروشمی « ژن، ژیان، ئازادی» و ئەو دروشمەی کرد بە هەژموونی کە نەک بە تەنها وڵاتی ئێرانی داگیر کرد، بەڵکو پریشکی هاویشت و سنووری تێپەڕاند و گشت جیهانی هێنایە جۆڵە و تەنانەت ڕوخساریکی نوێی مافخوازانەی بە ڕەوایی پرسی کوردستان بەخشی و تێڕوانینێکی مەعریفی نوێی سەبارەت بە خەباتی گەلی کورد خولقاند، گەلێک کە سەرەڕای ئەوەی کە بێوچان بە درێژایی مێژوو مەجبوور کراوە چەکدار بێت، چیتر لە دەلاقەی لولەی تفەنگەوە نادوێت تا وەڵامی ئەو شەڕە داپڵۆسینەرە داسەپاوە وێرانگەرە چەکداریە بداتەوە کە داگیرکەر پێمان دەفرۆشێت، بەڵکو تەواوی ئەو کەرەسە و پاشخانە مەعریفی و کولتوری و فەرهەنگی و هونەری و تەنانەت نەریتیەکانیش لە پێناو باسکردن و هەروەها مسۆگه‌ر کردنی باس و خواستی خۆی دەکوردێنی و دەیکات بە ئەکت تا خەباتی پێبکات. میللەتێک کە هێدی هێدی دەڕوا تا باس و خواستی سەروەری سیاسی و مافی دیاریکردنی چارەنووسی خۆی بە کولتوور بکات و گشت بۆنەکان دەقۆزێتەوە تا بیکات بە دەرفەت بۆ بەیانی شوناسخوازی سیاسی/ کۆمەڵایەتی و نەتەوەیی کورد. جا گەر وێژمانی شەقامی کوردی، گوتار و پەیامی خەڵکانێک کە لە ناو چەقی ڕووداوەکان و لە ژێر دەستی دەسەڵاتیکی داگیرکەری تا سەر ئێسقان توندوتیژ ناوی «ڕئاڵپۆلتیک» نەبێت، نازانم چیتر هەیە کە بتواندرێ ئەو ناوەی لە سەر بنرێت؟ لە گشت ئەو بۆنانەی کە نەورۆزی ئەمساڵ کران گەر دایک یان باوک یان کەسوکاری گیانبەختکردوویەکی لێ بوویایە، ئەوان هەوەڵین کەسەکانن کە دەبن بە پێشەنگ و مەشغەڵیان پێئەدرێ تا ئاگری نەورۆز دابگیرسێنن. ئەوانن کە بە دەم ئەسرین و گریانەوە چۆپی دەکێشن و جاریکتر پەیمانیان لە گەڵ زێد و خاک نوێ دەکەنەوە و کاتێ کە دێنە گۆ هیوا و بڕواکانیان کە تەژییە لە ناسۆری برێنیکی سارێژ نەکراو ئاوێتەی زەردەخەندەیەکی ئەفسوناوی دەکەن و دڵیان دەکەنە لانکە و زەریائاسا جەستەی زامداری ئەو خاکە دەلاوێنن و بە مزگێنی هەڵاتنی خۆر دەست بە سەر ئاسۆ دوورەدەستەکاندا دەگرن و بە باڵای ڕۆژدا هەڵدەچن تا لە ناو مێرگی شینی ئاسمانی کوردستان سەمفۆنیایی تاڤگەیەک لە ئامانجە مرۆییەکان بچڕنەوە، تا پەل بهاوێژنە ناو دوورترین خانەکانی ڕۆح و پەرجوو دەخولقێنن و شادەماری خەباتێکی فرەڕەهەندی کوردستانی دەبوژێننەوە.
ئیرە ڕۆژهەڵاتی کوردستانە بە کاتی شۆڕشی ژینا
ریچارت هاس لە کتێبی سیاسەتی دەرەوە لە ماڵەوە یان لە ناوەوە دەست پێدەکات، باس لەوە دەکات کە مامه‌ڵەی ناوەوەیە کە لە درێژخایەن سیاسەت و ڕوانگەی دەرەوە دادەڕێژێت. بۆ نمونە باس لە وڵاتی ئامریکا دەکات و ئەوە کە وڵاتی ئامریکا پێش ئەوە لە دەرەوە هێز بێت، لە ناوەوە بوو بە هێز و کرا بە ئایدیا و پراکتیزەی ئەو ئایدیایە لە ناوەوە دەست پێدەکات. ئەوەی کە ئێستا لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان دەگوزەرێت بروسکەی جێگر بوونی ئەو ئایدیایە کە خەریکە مومارسەی پێ دەکرێت و بە کاوەخۆ دەچێ تا دەست بە سەر هەموو جومگەکانی ژیانی ئاسایی/ کۆمەڵایەتی/ ئابووری و سیاسی و ژینگەیی ڕۆژهەڵاتدا بگریت و ئاویتە لە گەڵ بەستێنی گشت بۆنەکان دەبێت و پەلدەهاوێژێتە ناو کەلەپوور و هونەر و شێعر و ئاواز و تەواوی وزە و هێزی وەگەڕ دەخات بۆ خزمەتی پراکتیزە کردنی ئایدیای کوردستانی بوون.
بەهار هەر دێت
پێش بەم بەهارە ناگیرێت
ئەگەر باخچەش بگەچڵێنن
ئەگەر هەموو دارستانیش بسووتێنن
بەهار هەر دێت
پێش بەم بەهارە ناگیریت!*
شێعرێک لە نووسینی ک.د.ئازاد
